Het korte antwoord: je beweegt langzaam zodat je alle tijd hebt om spierspanning waar te nemen en te verminderen. Dat geeft een rustig en fijn gevoel.

In elke sportuitzending zijn het de slow motion beelden die je precies laten zien wat er gebeurt op de belangrijke momenten. Datzelfde doe je bij Tai Chi, met als doel om in het bewegen de spierspanning zo laag mogelijk te krijgen. Dat is energiezuinig. Dat zorgt voor meer rust in je hoofd. Dat vertraagt en verdiept gaandeweg je ademritme.

Het uitgebreide antwoord? 

Dat leidt ons van het oude China naar de moderne medische wetenschap. 

Tai Chi is de bewegingskunst om de balans tussen Yin en Yang te bevorderen. Deze woorden ken je waarschijnlijk wel, net als het symbool van de cirkel met de zwart-witte golf erin, maar de diepere betekenis is misschien nieuw voor je.

Al duizenden jaren is in de Chinese samenleving het taoisme enorm belangrijk. Deze filosofie ziet de mens als klein onderdeel van de grote natuur. Zelfkennis helpt je om je eigen kleine natuur te begrijpen en het onderscheid te zien tussen wat je wel en wat je niet zelf kunt bepalen. Wat je wel zelf kunt bepalen is hoe je denkt en hoe je je voelt. Wat je niet kunt bepalen, is bijvoorbeeld hoe het weer morgen is, of de reactie van je gesprekspartner, of de economie, of de toekomst.

Voor de taoisten is het leven moeiteloos en plezierig als je van binnen je vrij en tevreden voelt. Maar als je steeds probeert te controleren wat buiten je macht ligt, dan is dat als continu zwemmen tegen de stroom in – doodvermoeiend en kansloos.

Terug naar Yin en Yang …

Die twee krachten kunnen je helpen om te begrijpen hoe je er voorstaat. Ze zijn als de twee kanten van een weegschaal, ze hebben elkaar nodig om te bestaan en zijn in voortdurende interactie. Als voorbeeld: Yin staat voor rust. Yang vormt de tegenhanger met actie. 

Yin            Yang

Zacht                  Hard

Voelen      Denken

Voelen      Denken

Langzaam …

…               Wit

Winter      … 

Dus stel dat je een baan hebt met veel regel- en vergaderwerk en een gezin met jonge kinderen …

… dan heb je op je weegschaal twee delen Yang (actie) en nul delen Yin (rust).

Is het dan verstandig om fanatiek te gaan sporten als uitlaatklep?

Zeker, fysiek sporten is supergoed. Maar zorg er ook voor dat je weegschaal aan de Yin kant ook genoeg gewicht krijgt. Door genoeg slaap. Door dagelijks time-outs.

En dan komt Tai Chi Qigong in beeld. 

Tai Chi staat bekend om de zachte, langzame, vloeiende bewegingen die meer rust en ontspanning geven. Tien minuten Tai Chi Qigong per dag maakt al een enorm verschil.

Waarom?

Omdat je aandacht gericht is op het loslaten van spierspanning terwijl je beweegt. Tegelijk laat je zo goed mogelijk verwachtingen los van hoe je denkt dat het hoort. Met compassie neem je waar hoe jouw lichaam beweegt en hoe jouw gedachtenprocessen gaan. Het innerlijke proces is het product. En met enig geduld ontstaat gaandeweg het gevoel van flow, van moeiteloosheid, waarbij de bewegingen vanzelf lijken te gaan. 

Je zenuwstelsel

De moderne medische wetenschap heeft het niet over Yin en Yang. Maar in je zenuwstelsel is er wel een onderscheid dat er erg op lijkt: het sympatisch – en het parasympatisch zenuwstelsel. Je actiestand en je ruststand. Je stress-respons en je ontspan-respons.

Bij een fysieke dreiging of als je een gevoel van dreiging ervaart, dan gaat je sympatisch zenuwstelsel 'aan'. Dat gebeurt dus ook al bij het haasten voor een afspraak of het graag willen voldoen aan de verwachtingen van je klant of werkgever. 

Door het ‘aan’ gaan, stuurt de hypothalamus, je commandocentrum in de hersenen, een signaal naar de bijnieren om adrenaline en cortisol aan te maken en dat geeft je een tijdelijke energieboost. Je lichaam komt in de actiestand. Je spieren spannen aan, je hartslag gaat sneller en je ademt oppervlakkiger, terwijl je spijsverteringssysteem op een lager pitje gaat. 

Deze stress-respons is heel normaal en totaal niet erg. Het is de actiekant van je leven.

Maar … en je voelt ‘m vast al aankomen …

… de andere kant van de weegschaal is minimaal zo belangrijk. Als er geen evenwicht tussen actie en rust is, is er grotere kans op blessures, inschattingsfouten en burnouts.

Je hebt een ingebouwde rust- en herstelstand. Dat is je parasympatisch zenuwstelsel. 

Als de dreiging weg is of het gevoel van dreiging verdwijnt, schakelt je lichaam normaal gesproken terug naar de rust- en herstelstand. Je spieren ontspannen zich om verder energieverlies tegen te gaan, bloedvaten verwijden zich om de bloedsomloop door het hele lichaam te stimuleren, je hartslag gaat omlaag, je ademt kalmer en dieper en je spijsverteringssysteem wordt weer actief. In de rust- en herstelrespons neemt je lichaam nieuwe energie op.

As dat gevoel van dreiging niet echt verdwijnt maar blijft sluimeren, zoals voor veel mensen in coronatijd het geval is, dan merk je dat na een tijdje duidelijk aan je energiepeil en innerlijke rust. Dat zijn de momenten dat je tegen een vriend verzucht: ‘ik heb echt het gevoel dat de muren op me af komen.’

Misschien heb je toen ook wel eens gedacht: ‘kom op, niets aan de hand, gewoon ontspannen!’

Dan merkte je waarschijnlijk dat de spanning niet verminderde, maar misschien zelfs wel toenam.

Waarom werkt zo’n opdracht aan je lichaam niet? 

Je ‘denkhersenen’, je rationele brein gaan niet over het aan- en uitzetten van je stressreactie. Dat doet de hersenstam buiten jouw bewuste controle om. Terwijl je dit met je ‘denkhersenen’ leest, is je hersenstam ongemerkt op de achtergrond bezig met het regelen van je hartritme, de opname van zuurstof in je bloed, je bloeddruk en je spijsvertering. 

Wat wel werkt, is je aandacht richten op je lichaam om spierspanning te verminderen op een kalm en gelijkmatig ademritme. Precies wat je in Tai Chi Qigong en yoga doet. Die drie punten – aandacht, spier(ont)spanning en adembeweging – kun je zien als bruggen tussen de actie- en de ruststand van je zenuwstelsel.

Mooi. Je hebt nu ook het uitgebreide antwoord gelezen. Ik hoop dat het je een stap verder helpt in je persoonlijke ontwikkeling!

Als je vragen hebt, ik beantwoord ze graag. Je kunt me mailen via arnout@qi-art.nl.